De Tower in Londen, de Loebjanka in Moskou en Robbeneiland bij Kaapstad zijn wereldberoemde plaatsen waar politiek gevangenen werden vastgehouden. Ook Nederland had zo’n gevangenis, namelijk Slot Loevestein. In de zeventiende eeuw werden personen die veroordeeld waren wegens vermeende politieke misdrijven, gevangengezet in Slot Loevestein. Het was dé staatsgevangenis van Nederland. De Nederlandse Republiek beroemde zich op vrijheid en tolerantie, maar sloot veronderstelde staatsvijanden op. Niet vanwege moord of diefstal, maar omdat hun opvattingen door de politieke macht als bedreigend werden beschouwd.

Het monddood maken van politieke tegenstanders door ze gevangen te zetten, is een verhaal met een lange, wereldwijde geschiedenis. Rijksmuseum Slot Loevestein en Amnesty International vertellen dat verhaal. Ook in deze tentoonstelling.

STAATSGEVANGENIS

In de zeventiende eeuw worden verschillende prominente politieke personen zonder eerlijk proces opgesloten op Loevestein. Hugo de Groot zat er tussen 1619 en 1621 opgesloten. Hij is de bekendste politiek gevangene van Nederland. Hij had een meningsverschil met de machthebbers en werd veroordeeld tot levenslang. Ver weg van politiek Den Haag werd hij op Loevestein monddood gemaakt na een oneerlijk proces.

MONDDOOD

Na zijn ontsnapping schreef Hugo de Groot invloedrijke boeken over internationaal recht en de rechten van het individu. Het gedachtegoed van Hugo de Groot heeft de wereld veranderd. Veel politiek gevangenen zijn voorgoed monddood gemaakt, omdat ze een bedreiging vormden voor de politieke macht. Van veel politiek gevangenen weten we niets, omdat ze niets hebben nagelaten. In de tentoonstelling maak je kennis met een aantal politiek gevangenen, die hun stem behielden door wat ze hebben nagelaten of door de inzet van mensen, organisaties of media.

RECHTEN VAN DE MENS

Mensenrechten worden wereldwijd nog steeds op grote schaal geschonden. Amnesty International voert al sinds 1961 wereldwijd strijd voor de bescherming en bevordering van mensenrechten, met name het recht op vrije meningsuiting. “Die strijd is elke dag opnieuw nodig, want mensenrechten zijn wel universeel, maar machthebbers respecteren die rechten lang niet altijd en vaak niet van harte”, zegt Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty International Nederland.

Vanaf 31 maart 2023 te bezoeken

Vroeger was Slot Loevestein een staatsgevangenis, nu een rijksmuseum. Daarmee is het dé aangewezen plek voor een tentoonstelling over een dergelijk actueel onderwerp. De tentoonstelling Monddood opent op 30 maart 2023 voor pers en genodigden. Aansluitend is deze, vanaf de start van de Museumweek op 31 maart 2023, dagelijks voor iedereen te bezoeken. Naast de tentoonstelling worden er rondom dit thema onder meer lezingen, filmvertoningen, workshops en programma’s voor het primair en voortgezet onderwijs georganiseerd.